Gjergj Fishta

Lindi n? fshatin e vog?l Fisht? t? Zadrim?s m? 23 tetor 1871. Jet?n e filloi si bar?. Por shum? shpejt , kur ishte 6-vje?ar zgjuarsia e tij i bie n? sy famulltarit t? fshatit, i cili e d?rgon Fisht?n n? Seminarin Fran?eskan t? Shkodr?s. M? 1880, kur hapet seminari n? Troshan, ai vijon n? k?t? shkoll?. K?tu ai shfaqi trillin poetik. M? 1886 d?rgohet p?r studime n? Bosnj?. Vitin e par? e kaloi n? Gu?jagor? af?r Travanikut. M?simet filozofike i mori n? kuvendin e Sutidk?s, nd?rsa ato teologjike n? kuvendin e Livnos. T? k?saj kohe jan? edhe "Ushtrimet e para poetike". M? 1893 i kreu studimet shk?lqyesh?m.

I formuar n? periudh?n e Rilindjes son? komb?tare, poeti yn? Gjergj Fishta ?sht? nj? nga vazhduesit m? autentik? dhe t? drejtp?rdrejt? t? saj, shpreh?s i idealeve atdhetare dhe demokratike n? kushtet e reja q? u krijuan n? shekullin e nj?zet?.M?nyrat e pasqyrimit t? jet?s, n? krijimtarin? e tij, jan? vazhdim i natyrsh?m i teknik?s letrare t? Rilindjes, ku mbizot?ron romantizmi, realizmi dhe klasicizmi.Deri m? 1899 Fishta shkruan me alfabetin shqip t? fran?eskan?ve. N? janar t? atj viti ai b?het bashkthemelues dhe pjestar aktiv i shoq?ris? "Bashkimi", t? cil?n e drejtoi poeti atdhetar Preng Do?i. Me alfabetin e k?saj shoq?rie u botuan edhe krijimet e Fisht?s t? k?saj periudhe. M? 1902 em?rohet drejtor i shkoll?s fran?eskane n? Shkod?r gjer at?her? e drejtuar nga klerik? t? huaj. Menj?her? ai fut gjuh?n shqipe si gjuh? m?simi n? k?t? shkoll?. Arrin t? botoj? k?ng?t e para t? "Lahut?s s? Mal?sis?", kryevep?r e poezis? epike shqiptare, m? 1904. M? 1907 boton p?rmbledhjen satirike "Anzat e Parnasit", m? 1909 p?rmbledhjen lirike "Pika vo?set" m? 1913 "Mrizi i Zanave". Shpejt Fishta u afirmua si poet dhe si atdhetar. M? 1908 ai mori pjes? n? Kongresin e Manastirit si p?rfaq?sues i shoq?ris? "Bashkimi". U zgjodh Kryetar i Kongresit dhe drejtoi pun?n e Komisionit t? Alfabetit. Shpalljen e Pavar?sis? s? Shqip?ris? ai e kishte pritur me entuziaz?m t? ve?ant?, por Luft?n Ballkanike dhe Konferenc?n e Ambasador?ve me nj? breng? t? madhe. Shkodra, qyteti i tij, t? cilin k?rkonte ta aneksonte Mali i Zi, ishte n? duart e fuqive nd?rkomb?tare. Brenga dhe entuziazmi duken n? poezit?, por edhe n? shkrimet publi?istike q? boton n? revist?n "Hylli i drit?s", revist? letrare-kulturore, t? cil?n e themeloi n? tetor 1913 dhe u b? drejtor i saj. N?n pushtimin austriak boton gazet?n "Posta e Shypnis?" (1916-1917), m? 1916 themelon, bashk? me Luigj Gurakuqin, Komisin? letrare q? kishte p?r q?llim krijimin e gjuh?s letrare komb?tare.
Mbarimi i Luft?s s? Par? Bot?rore p?rkon me pjekurin? e plot? t? personalitetit t? Fisht?s si poet, si intelektual, si politikan atdhetar. Nga fillimi i prillit 1919 dhe gjat? vitit 1920 ?sht? sekretar i p?rgjithsh?m i delegacionit shqiptar n? Konferenc?n e Paqes n? Paris. N? dhjetor 1920 zgjidhet deputet i Shkodr?s. N? prill 1921, n? mbledhjen e par? t? parlamentit shqiptar zgjidhet n?nkryetar. Si n?nkryetar i Parlamentit kreu veprimtari t? d?nduara politike. Merr pjes? n? Revolucionin e Qershorit 1924. P?rndiqet pas rikthimit t? Zogut n? Shqip?ri. Vitet 1925 e 1926 i kalon n? Itali. Nd?rkoh?, krijon, boton e riboton pareshtur. T? k?saj kohe jan? edhe pjesa m? e madhe e dramave, dramave lirike, tragjedive etj. Pas kthimit n? Shqip?ri nis etapa e fundit e krijimtaris? s? Fisht?s. K?saj etape i v? vul?n p?rfundimi e botimi i plot? i "Lahut?s s? Mal?sis?", (1937).
P?r veprimtarin? poetike, arsimore, atdhetare e fetare Gjergj Fishta mori nderime t? ndryshme. M? 1931 Greqia i jep dekorat?n "Foenix". M? 1939 Italia e b?n an?tar t? Akademis? s? saj. Vdiq n? Shkod?r m? 30 dhjetor 1940.

VEPRA
Poezin? e par? Fishta e botoi n? "Albania", m? 1899, me peud?nimin E popullit. Gjat? veprimtaris? s? dendur botuese, e cila, p?rve?se n? librat u publikua edhe n? 15 gazeta e revista t? koh?s brenda edhe jasht? vendit, veprimatia e tij p?rfshin 40 vite t? jet?s, ai p?rdori 24 pseudonime.
Si krijues Fishta, n? radh? t? par? ishte poet. P?rkushtimin m? t? madh e pati ndaj epik?s. "Lahut?s s? Mal?sis?", vepr?s s? jet?s, ai i kushtoi 40 vjet pun?. Nd?rsa vepra tjet?r epike "Moisi Golemi dhe Deli Cena" u botua jo plot?sisht n? shtypin periodik. Tonet e madh?rishme heroike, burim?sia e pap?rs?ritshme e p?rfytyrimeve, shqiptar?sia n? dh?nien e mjediseve, heronjve, rrethanave q? kan? b?r? q? Fishta, si epik t? quhej "Homer i Shqip?ris?". Nd?rthurjet e ndryshme t? mitologjis? me realitetin, ashp?rsia e stilit , mendimi i fuqish?m filozofik, dramaciteti i vepr?s kan? b?r? q? Fishta t? krahasohet n? k?t? l?m? me G?ten e Danten