Pasthirrmat

Titulli: Pasthirrmat Sat May 30, 2009 12:54 pm

Pasthirrmat
Pasthirrmat
janë tingujt ose fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të treguar
ndjenjat e folësit ose përdoren për të tërhequr vemendjen e dëgjuesëve:

- O, sa mirë që erdhët! Ishim bërë merak për ju.

Ato janë karakteristike për gjuhën e filur dhe kuptimi i tyre shpesh qartësohet nga intonacioni.
Pasthirrmat
grupohen në pasthirrma emocionale, që shprehin ndjenja, dhe në
pasthirrma urdhërore, që shprehin dëshirën ose vullnetin e folësit.

Pasthirrma emicionale që shprehin:

- ndjenja të gëzuara: o, oh, oho, hoho, ohoho, të lumtë, urra, ah, sa mirë;
- frikë, tmerr: e zeza, ububu, bobo, korba, kuku, obobo, qyqja;
- habi: au, eu, oj, ou, pa, u, ua, uh;
- mosbesim, mospërfillje, përbuzje: aha, bah, ehe, ahu, i, ohu, ptu, y etj.;
- pakënaqësi, keqardhje, mërzi, dhembje: a, ah, e, eh, of, oi, uf, etj.;
- nxitje (thirrje, urdhër, lutje): ej (hej), o, ore (or, mor, more), moj (ori, mori), pëst, o burra, forca, hop, hë, na, sus, shët, të keqen etj.;
- përshëndetje, mirnjohje, mallkime, sharje, ngushëllime etj: faleminderit,
lamtumirë, mirëmëngjes, mirëdita, mirëmbrëma, mirupafshim, mirë se
erdhe, mirë se vjen, mirë mbeç, ditën e mirë, natën e mirë,
tungjatjeta, udha e mbarë etj.

Pasthirrmat
vendosen zakonisht në fillim të fjalisë, por shpesh përdoren edhe në
mes edhe në fund të saj. Pas tyre vihet presje. Kur shqiptohet me fuqi
të veçantë pas tyre vihet pikëçuditje:

Oh, ç'na gëzove.
Ua! Paske ardhur!
A! - thirri e habitur.

ONOMATOPETË

Janë
fjalë që shërbejnë për të riprodhuar tingujt, zërat, zhurmat, britmat.
Në dallim nga pasthirrmat ato nuk shërbejnë për të shprehur ndjenja:
Ha, ha, ha qeshte Linda.
Mjau, mjau bënte macja.
A! - thirri e habitur.
Ato mund të përfshihen edhe tek pasthirrmat, po gjithsesi dallohen prej tyre.