Ndajfolje quhen fjal?t e pandryshueshme q? plot?sojn? para s? gjithash foljen, duke treguar m?nyr?, vend, koh?, shak, q?llim, sasi:
Blendi shkruan bukur, qart? dhe sakt?.
Ndajfoljet mund t? plot?sojn? edhe nj? mbiem?r ose ndajfolje tjet?r:
Detyra ishte tep?r e v?shtir?.
Ata u ngrit?n shum? her?t at? dit?.
Por nga kuptimi ndajfoljet jan? gjasht? llojesh:
m?nyre, vendi, kohe, shkaku, q?llimi, sasie.
NDAJFOLJET E M?NYR?S
Ndajfoljet e m?nyr?s luajn? rolin e grupeve parafjalore rrethanor m?nyre:
Vjollca e Dritani silleshin natyrsh?m (=n? m?nyr? t? natyrshme) me t? gjith?.
Ndajfoljet kryesore t? m?nyr?s jan?:
- mir?, keq, bukur, past?r, qart?, shkurt, thjesht, q? tregojn? cil?sin? e veprimit.
T? tilla jan? edhe ndajfoljet g?zuesh?m, natyrsh?m, furish?m, etj.;
Vjollca flet bukur fr?ngjisht.
- menj?her?, pak nga pak, vazhdimisht, shpesh, papritur, etj. Q? tregojn? ecurin? e veprimit:
Dritani u ngrit papritur.
- cek?t, gjer?, gjt?, thell?, ul?t q? tregojn? p?rmasa:
Toka duhet punuar thell?.
- bujarisht, trim?risht, artistikisht, besnik?risht, teorikisht, q? kan? kuptimin e togut n? m?nyr? + mbiem?r: bujarisht (n? m?nyr? bujare), po edhe shqip, fr?ngjisht, anglisht:
N? Shqip?ri m? prit?n dhe m? p?rcoll?n bujarisht (n? m?nyr? bujare).
NDAJFOLJET E VENDIT
Ndajfoljet e vendit luajn? rolin e grupeve parafjalor? plot?s vendi.
Ndajfoljet kryesore t? vendit jan?:
- af?r, larg, pran?, rreth, djathtas, majtas, aty, atje, diku, gj?kund, gjithkund, anemban?, gjithandej, kudo, ngado, asgj?kund, kurrkund, etj, q? tregojn? vendin ku kryhet veprimi:
Makina u kthye djathtas (n? an?n e djatht?).
- ku, nga:
Ku po shkon ?
Nga je edhe pse ke ardhur ?
N? t? v?rtet? ku dhe nga jan? ndajfolje pyet?se, po merren edhe si ndajfolje vendi:
NDAJFOLJET E KOH?S
Ndajfoljet e koh?s luajn? rolin e grupeve parafjalore rrethanor kohe.
Ndajfoljet kryesore t? koh?s jan? :
- dje, pardje, nes?r, pasnes?r, paradite, pasdite, sot, sonte, tani, vjet, q? tregojn? koh?n e sakt? t? kryerjes s? veprimit:
Erdha sot (=dit?n e sotme) nga Tirana dhe do t? nisem nes?r (dit?n e nes?rme).
- nj?her?, nj? her? e nj? koh?, gjithmon?, kurdo, s? shpejti, s? lashti, q? tregojn? nj? koh? t? pap?rcaktuar:
S? shpejti do t? organizohet n? Tiran? nj? konferenc? p?r gjuh?n shqipe.
NDAJFOLJET E SHKAKUT
Ndajfoljet e shkakut luajn? rolin e nj? grupi parafjalor rrethanor shkaku.
Ndajfoljet e shkakut jan?: p?rse, pse t? cilat p?rdoren p?r t? pyetur p?r shkakun e kryerjes s? nj? veprimi:
Pse (p?r ?far? arsyeje) nuk punon edhe ti si t? tjer?t?
P?rse (p?r ?far? q?llimi) m? k?rkon?
K?tu mund t? fshihen edhe fjal?t prandaj, andaj, (=p?r k?t? shkak, p?r k?t? arsye, p?r k?t? q?llim) t? cilat funksionojn? edhe si lidh?za.
NDAJFOLJET E SASIS?
Ndajfoljet e sasis? luajn? rolin e grupeve em?rore rrethanor sasie.
Ndajfoljet kryesore t? sasis? jan?:
- shum?, pak, tep?r, fort, s? tep?rmi, p?r s? tep?rmi, nj?her?, dyher?, etj, q? tregojn? n? ?`mas? realizohet veprimi:
E njoh mir? Butrintin, se e kam vizituar tri her?.
Gjeta nj? lib?r shum? t? vjet?r, t? ruajtur shum? mir?.
- fort, tep?r, s? tep?rmi, nj?fish, dyfish, trefish, aq, kaq, mjaft, pak, etj. q? shprehin intensitetin ose shkall?n e nj? veprimi a t? nj? cil?sie.
D?gjom?, mua plakun, se di m? tep?r se ti.
SHKALL?T E NDAJFOLJEVE
Ndajfoljet p?rdoren n? shkall?n pohore, krahasore dhe sip?rore, kryesisht ndajfoljet e m?nyr?s: mir?, bukur, qart?, si edhe disa ndajfolje vendi e kohe: lart, posht?, af?r, larg, von?, her?t, etj.
Shkalla krahasore dhe shkalla sip?rore e ndajfoljeve formohen me po ato fjal? me t? cilat formohen shkalla krahasore e shkalla sip?rore e mbiemrave.
- Shkalla pohore
Miri ec?n shpejt
- Shkalla Krahasore
e barazis? : Mirri ec?n aq shpejt sa Genti.
e sip?ris? : Miri ec?n m? shpejt se Genti.
e ult?sis? : Miri ec?n jo aq shpejt sa Genti.
- Shkalla sip?rore
Miri ec?n shum? shpejt.