Energjia

Energjia (greq. ενεργός, energos, "n? pun?") n? fizik?, ?sht? aft?sia e nd?rveprimit t? nj? sistemi me nj? tjet?r. Energjia ka t? b?j? edhe me fuqin? e k?rkuar p?r t? l?vizur apo zhvendosur nj? pesh? n? nj? larg?si t? caktuar. Sa m? e r?nd? t? jet? pesha ose sa m? e gjat? larg?sia, aq m? shum? energji nevojitet.

Ka shum? lloje energjish: energji kimike nga fosilet djeg?se, energji elektrike nga shfryt?zimi i fuqis? se ujit, energji diellore, energjia e er?s, energji termale, dhe energji b?rthamore nga ndarja e atomit. Nj?sia e energjis? ?sht? zhuli me shenj? "J", p?r nder t? Xhejms Zhulit.

Puna dhe ngroht?sia kan? t? nj?jt?n nj?si energjie, por jan? koncepte fizike krejt?sisht t? ndryshme.

Energjia ndodhet n? ?do sistem mekanik t? ve?uar.

Format e energjis?
Energjia kinetike
Objektet q? l?vizin kan? enrgji kinetike, energjin? e l?vizjes. Sa m? shpejt t? l?viz? di?ka, aq m? shum? energji kinetike ka. Nd?rsa kur e ul shpejt?sin?, ajo humbet energji kinetike.

Energjia potenciale
Shnd?rrimi i energjis?
Eenrgjia nuk mund t? krijohet apo shkat?rrohet. Kjo do t? thot? se sasia e energjis? n? Gjith?si ?sht? gjithnj? e nj?jt?. Sa her? q? ndodh ndonj? gj?, energjia thjesht shnd?rrohet n? nj? form? tjet?r. Kjo gj? ndodh, p?r shembull, kur bim?t p?rdorin energji nga drita e diellit p?r t? krijuar ushqim, q? pastaj e han? kafsh?t.

Th?nie mbi energjin?
* "Energjia dhe k?mb?ngulja ndryshojn? gjith?ka". Benjamin Franklini
* "Energjia ?sht? e nj?jt? me d?shir?n dhe q?llimin." Sheril Adams
* "Energjia ?sht? nj? k?naq?si e amshueshme, dhe kush d?shiron, por nuk vepron, p?rhap murtaj?n." Uilliam Blejk
* "Synimet ju ndihmojn? t? kanalizoni energjit? tuaja n? veprim. " Les Braun