Azoti

Titulli: Azoti Sat May 23, 2009 9:35 am

Azoti ?sht? element kryesor n? p?rb?rjen i ajrit. N? p?rb?rjen e trupit t? njeriut, azoti merr? pjes? me 3% dhe ?sht? kryesisht si element kryesor i nd?rtimeit t? muskujve.

Zbulimi

Lidhjet e Azotit [Nitrogjenit] sikurse salpeter ishin t? njohura edhe ne kohen e lasht?. Kimist?t e njihnin acidin e salpet?rit si "aqua fortis". Perb?rja e acidit t? salpet?rit dhe acidit t? krip?s ishte e njohur n?n emrin "aqua regia", uji i mbretit, sepse ishte ne gjendje p?r ta shkrir? edhe arin. Zbulimi i vet? elementit kthehet n? koh?n e Daniel Rutherfordit n? 1772. Ai e quante "noxious air", aj?r d?mtues, sepse zjarri ndalej n? t?. Edhe p.sh. em?rimi i Nitrogjenit ne gjuh? Holandeze tregon te fakti se n?se nj? gjalles? do t? gjindet ne t? njejt?n hap?sir?/v?nd ku ka vet?m Nitrogjen, do t? vdiste. Rreth k?saj kohe edhe Carl Wilhelm Scheele, Henry Cavendish en Joseph Priestley studijonin Nitrogjenin n?n emrin "aj?r i djegur" dhe "aj?r i deflogistizuar".

Emri Latin i Nitrogjenit ?sht? nitrogenium, Grek?t e quajn? nitron kurse fjala Egjiptiane ?sht? ntr, qe do t? thot? zot. Shqip quhet pra Azot.

N? ajr gjendet i lir?, n? form? molekulash dyatom?she.Azoti n? aj?r gjendet n? sasi 78,1% t? pjesmarrjes v?llimore.

-Bim?t, p?r t'u zhvilluar normalisht, duhet t? shfryt?zojn disa elemente t? domosdoshme. Prej tyre m? t? r?ndesishme jan;azoti,fosfori dhe kaliumi. -N? munges t? ndonj?rit prej tyre, bim?t nuk mund t? zhvillohen normalisht. -Azoti,n? temperatur dhome ?sht? gaz pa ngjyr,pa er? dhe pa shije. -Ai nuk ?sht? helmues, ai nuk digjet as nuk e ndihmon djegjen. -

-Azoti ?sht? p?rb?r?s i shum komponimeve t? cilat luajn rol t? r?nd?sish?m n? zhvillimin e jetes,ai ?sht? p?rb?r?s edhe i shum konponimeve tjera, siq jan;oksidet e azotit,amoniaku,acidi nitrik,pleh?rat azotike dhe i shum konponimeve organike. -azoti p?rdoret p?r ruajtjen dhe konservimin e produkteve ushqimore.

__________________