2 samite vendimtar per Shqiptaret

Titulli: 2 samite vendimtar per Shqiptaret Sat May 30, 2009 3:48 am

Nga Konferenca e Paqes, ku u ndalua copetimi i Shqiperise, e deri te negociatat per pavaresine e Kosoves .

Per te sjelle ngjashmerite politike te dy datave te sipershenuara per
fatet e kombit shqiptar, vlen te sillet per lexuesin lemshi i gjerave
te paqendrueshme, pothuajse i njejte ne distancen kohore te 88 viteve,
per eeshtjen e kombit shqiptar, por tashme te asaj pjese qe iu shkeput
kombit me 1913, Kosoves.

Ne kete vit, ambasadoret ne Londer i dhane nje zgjidhje te palogjikshme
eeshtjes se kombit shqiptar, duke kenaqur nen kercenimin e ambasadorit
rus, perfaqesues i shtetit euroaziatik (qe njihej ne qarqet politike
evropiane me emertimin "Xhandar Nderkombetar"), pretendimet e fqinjeve
lakmitare te se njejtes bashkesi sllave e ortodokse. Shqiperia e
copetuar u ndodh ne fund te Luftes se Pare Boterore para rrezikut te
shperberjes perfundimtare. Traktati i fshehte i Londres, ndermjet
Antantes dhe Italise me 26 prill 1915, parashikonte ndarjen e tokave
shqiptare ndermjet Italise, Greqise e serbo-malazezve.

Nje tjeter marreveshje e fshehte ekzistonte ndermjet Italise e Greqise.
Sipas saj, Roma do te mbeshteste kerkesen greke per aneksimin e Korees
e Gjirokastres; Greqia do mbeshteste kerkesen e Italise per aneksimin e
Vlores. Ne keto rrethana, atdhetaret shqiptare, kudo ku ndodheshin,
ndermoren nje levizje te ethshme ne mbrojtje te trojeve shqiptare e te
drejtave te kombit. Ishte Ismail Qemali nder te paret qe, ne nje moment
kaq kritik, ndermori nje aksion kombetar.

Kryeministri italian, Orlando, e kishte njoftuar Ismail Qemalin se e
priste per te biseduar per Konferencen e Paqes ne Paris. Delegacioni i
tij kishte rene dakord qe do te bashkohej me delegacionin e kolonive
shqiptare qe vinin nga Amerika. Sa zbriti ne Peruxhia, Ismail Qemali u
njoftua se Orlando nuk e priste. Ai ishte nisur per ne Paris. Ishte
lene porosi qe delegacioni shqiptar te priste ne Itali derisa Orlando
te kthehej nga konferenca. U kuptua se flitej per nje izolim te
qellimshem. Me thirrjen e egersuar "...me hengren ne bese", me 23 janar
1919, pasi piu nje kafe te sherbyer nga personeli i hotelit, Ismail
Qemali u nis drejt konferences se shtypit, ku nuk arriti te shqiptoje
asgje. Vdiq me 24 janar. Te afermit thone: "Vdiq i helmuar".

Ne keto kohe anarkie, atdhetaret shqiptare u mblodhen me 25 janar ne
Durres, nga ku doli nje qeveri, pa mundur te shmange ndikimin italian.
Qeveria e Durresit emeroi nje delegacion per Konferencen e Paqes ne
Paris. Te tjera delegacione shqiptare kishin mberritur ne Paris. Mihal
Grameno rendit gjashte, ndersa Mehdi Frasheri permend kater dergata:
nje delegacion nga Stambolli, nje i Esat Pashes, nje i Rumanise. Por,
mbi te gjitha keto te ashtuquajtura delegacione, ku u bene shume
perpjekje per te bashkuar qendrimet, spikaste delegacioni nga kolonite
shqiptare, qe do te vinte nga Amerika e qe fati nuk e desh te bashkohej
me delegacionin e Ismail Qemalit, sie ishte rene dakord.

Ne ato dite aq vendimtare per mbijetesen e Shqiperise, ishte peshkopi
Noli ai qe leshoi apelin poetik "Jepni per nenen", ku secila nga shtate
strofat mbyllej me fjalet e pavdekshme "Mbahu nene mos ki frike, se ke
djemte ne Amerike". Fan Noli, perfaqesues i federates panshqiptare
"Vatra", i rrethuar nga nje radhe intelektualesh shqiptare si: Mehmet
Konica, Kristo Dako, Mihal Grameno, Kostandin eekrezi, Parashqevi
Qiriazi, Sevasti Dako dhe organet "Dielli" e "Ylli i Mengjesit", u
shfaq ne jeten e ambientet e politikes amerikane tere force, gjalleri e
aktive.

U arrit te ndertohen marredhenie me Presidentin Uillson e anetaret e
delegacionit amerikan. Fan Noli u takua me 4 korrik 1918, ne jahtin
presidencial "Mayflower", me Presidentin e Shteteve te Bashkuara te
Amerikes, i cili i tha Nolit se "...une do kem vetem nje ze ne
Konferencen e Paqes ne Paris dhe ate ze do ta perdor ne emer te
shqiptareve".

Qendrimi i Presidentit amerikan ishte ai qe shpetoi Shqiperine, rrjedhe
edhe e luftes e perpjekjeve qe intelektualet shqiptare ne Shtetet e
Bashkuara te Amerikes bene per mbrojtjen e pavaresise se Shqiperise dhe
formimin e shtetit shqiptar. Influenca e "Vatres", me 72 dege ne SHBA,
Kanada e lidhjet e qendrueshme me mbrojtesit e eeshtjes shqiptare ne
Angli, Aubrey Herbert dhe Edith Durham, i bene balle me dinjitet
lukunise greke, italiane e sllave.

Ishte influenca e "Vatres" mbi delegacionin amerikan qe percaktoi
qendrimin e qeverise se SHBA-ve per kete eeshtje. "Presidenti Uillson
beri me shume se askush per pavaresine e Shqiperise; Uillsoni refuzoi
kategorikisht te nenshkruante marreveshjen, derisa u sigurua ne te
drejten veteqeverisese te shqiptareve", u shpreh Noli pas Konferences
se Paqes.

Jo vetem nuk pranoi te nenshkruante marreveshjen e copetimit te
Shqiperise, por qendrimi i prere i Presidentit Uillson u pasua nga dy
nota, "...me te ndritshmet e karrieres se tij, nota qe ndaluan
copetimin e Shqiperise", thote Noli. "Vatra" mbajti panderprere nje
delegacion ne Paris. Nje nga armiqte me te medhenj te shqiptareve ne
ate kohe, Kryeministri i atehershem grek, Venizellos, u detyrua te
pohonte se "...Vatra ma hoqi nga dora Vorio-Epirin".

Por historia nuk mbyllet ketu. Ne janar te vitit 1920, Franca me
Angline kishin rene dakord qe te zbatohej traktati i fshehte i Londres
ne favor te Italise. Nga kjo marreveshje, trupat italiane prej 150 mije
ushtaresh nuk po largoheshin nga Vlora, Tepelena, Gjirokastra e
Durresi, pavaresisht vendimeve te Konferences se Paqes ne Paris. Por ne
Shqiperi shume gjera kishin ndryshuar pozitivisht. Vetedija kombetare
ishte forcuar.

Titulli: Re: 2 samite vendimtar per Shqiptaret Sat May 30, 2009 3:48 am

Qeveria e dale nga Kongresi i Lushnjes dhe e vendosur ne Tirane, pak
dite pasi Avni Rustemi vrau ne Paris Esat Pashe Toptanin, nisi betejen,
ate qe ne histori ka hyre me emrin Lufta e Vlores. Plot 87 vjet me
pare, me 3 shtator 1920, trupat e fundit italiane u larguan nga Vlora.
Tre muaj me vone, me 17 dhjetor 1920, Shqiperia do te behej anetarja e
43-te e Lidhjes se Kombeve. * * *

Paris 1919. Nju-Jork 2007. Kosova prej 8 vjetesh eshte protektorat i
OKB-se. Zgjatja e pakuptimte ne vite e zgjidhjes se statusit
perfundimtar te Kosoves ishte oksigjen per Serbine. Filloi te flitej
gjithnje e me shume per "ndryshimet demokratike ne Serbi" dhe gjithnje
e me pak per barbarine serbe ne Kosove.

Ashtu si ne vitin 1919, edhe tani eshte kolosi i demokracise ne bote,
qe mbron nje popull e nje kombesi nga synimet imperialiste e koloniale
te sllaveve. Evropa, edhe pse eshte e bindur ne te drejten e
shqiptareve te Kosoves, ka qe prej vitit 1999 qe ngurron e tkurret ne
pavendosmerine e dukshme per te marre nje vendim: shpalljen e Kosoves
si shtet i pavarur. Shkaku eshte, si ne keto 130 vjetet e fundit,
druajtja nga Rusia. Takimi i radhes per palet do te jete me 26 shtator
ne Nju-Jork. Per gjitha qarqet diplomatike eshte me se e qarte se
qendrimet e treshes se ambasadoreve, te ngarkuar per te arritur nje
zgjidhje te eeshtjes se popullsise shqiptare te Kosoves, jane te
kunderta. Ato shprehen skeptike se Prishtina dhe Beogradi mund te
arrijne ndonje marreveshje.

Palet ne bisedime as kane e as do te kene unitet ne 120 apo 1200 dite.
Perderisa tre ambasadore nuk jane ne gjendje te arrijne ne nje
mirekuptim, perse u dashka qe dy popuj, dy raca teresisht te ndryshme,
prej shekujsh armiqesore ndaj njera-tjetres, te arrijne nje mirekuptim,
ku njera pale, shqiptaret, duhet te pranojne te jene skllever e pala
tjeter, sllavet serbe, kusherinj te sllaveve ruse, te jene
skllavopronare; serbet te jene sovranet e shqiptaret te nenshtruarit.

Kete kuptojne me "mirekuptim" serbet e ruset. Evropa pa dhe preku
gjenocidin e pashembullt, te ushtruar me hekur e zjarr nga Serbia ndaj
shqiptareve, ne vitet e90, qe arriti ne permasa shokuese per boten ne
1999-en. Nuk eshte aspak fjala per gjenocid te ushtruar nga nje njeri,
Millosheviei e regjimi i tij, sie u pelqen disave te thone, por per
gjenocid te nje populli te semure e te verbuar prej kohesh nga
nacionalizmi, popullit serb, i armatosur deri ne dhembe ndaj nje
populli e race tjeter, shqiptareve te paarmatosur e te pambrojtur,
derisa NATO u doli perkrah. Ishte pare qe me ngjarjet ne Bosnje se
mizoria serbe nuk do njihte kufij, se Bashkimi Evropian nuk ishte i
afte e i efektshem ne parandalimin e luftes e krimeve serbe per sundim
ne Ballkan, ndaj Shtetet e Bashkuara te Amerikes ishin te vendosura, se
bashku me Britanine e Madhe, te mos lejonin te perseriteshin ngjarjet
tragjike te Bosnjes.

Te gjitha parimet e te drejtes nderkombetare jane ne anen e shqiptareve
te Kosoves dhe qendrimi rus, i cili e pa qarte gjenocidin serb, duhet
te pershtatet me ndryshimet demokratike ne Ballkan. Ne te kundert,
pohon se ka qene dakord me gjenocidin e ushtruar ndaj shqiptareve.
Rusia nuk i lan duart nga ngaterresat e saj tradicionale ne Ballkan,
duke thene me cinizem se "...ajo pranon ate qe mund te pranohet nga te
dyja palet", nderkohe qe ata e dine me mire se kushdo tjeter se pala
serbe nuk e pranon pavaresine e Kosoves dhe nga palet nuk do pranohet
asgje.

Nen moton: te shpetohet eete jete e mundur, pasi krijesa artificiale,
me emrin sllavet e jugut, u shkaterrua, duke lene pas nje vazhde
kilometrike gjaku e piramida trupash pa jete, serbet shpresojne ende ne
Serbine e Madhe. Ata bejne sikur i kane harruar veprat barbare te
gjenocidit ndaj shqiptareve e boshnjakeve, por po jua kujtojme e do
tejua kujtojme perseri e perseri. Veprat gjenocide kunder njerezimit
jane kriter per ndarjen e hordhive te egra nga kombi.

Shqiptare, mos prisni qe Federata Ruse dhe Serbia te jene prekur nga
pikat e lotit qe rrjedhin edhe pas nente vjetesh ne syte e vejushave,
nenave e motrave te shqiptareve te Kosoves, per vrasjen e mbi 10 mije
bijve te tyre, 2 mije te zhdukurve, djegien e mijera e mijera banesave,
perndjekjen e papare ne historine e Evropes te 1 milion qytetareve.
Trupave te NATO-s duhet teju kujtohet shkretetira e shkrumbuar qe
ndeshen, kur me 10 qershor 1999 hyne per here te pare ne Kosove. Pasi i
mohuan popullit shqiptar te Kosoves vetevendosjen natyrore, e detyruan
te heqe dore nga bashkimi me Shqiperine, iu mohua e drejta historike
Shqiperise ndaj Kosoves.

Tani serbet e vellai i madh rus kercellojne dhembet imperialiste ndaj
drejtesise nderkombetare. Shqiptaret paqesore, bijte e Nene Terezes,
bene gjithe leshimet e mundshme dhe pranuan per hir te paqes pakon e
ndermjetesit Marti Ahtisari, qe permbante edhe zgjidhje jo te drejta e
neperkembese per Kosoven, si rregullimi ligjor i enklavave serbe, i
kishave iliro-bizantine-shqiptare, qe pakoja i konsideron pasuri te
kishes e kultures serbe e ligjmarrja ne Parlament. Ne keto rrethana,
kur fantazma e Rusise cariste endet mbi hapesirat e populluara nga
shqiptaret, duhet te jemi me se te bashkuar ne qendrimet tona. Ne
Konferencen e Paqes me 1919 ne Paris, delegacioni panshqiptar i
"Vatres" kerkoi nje mandat te SHBA-ve mbi Shqiperine, eka do tei
shkonte shume pershtat ne keto momente popullsise e trojeve shqiptare
te Kosoves.

Zoti President!

Delegatet e kolonive te shqiptareve ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes,
Turqise, Rumanise, kane nderin te njoftojne se kane nenshkruar dhe jane
dakord me permbajtjen e tekstit te meposhtem, paraqitur ne Konferencen
e Paqes. Pjesa me e madhe e delegacionit perbehet nga shqiptare, ndersa
teksti perputhet me deshirat e gjithe kombit shqiptar.

Anetaret e qeverise se perkohshme shqiptare kane nenshkruar tekstin qe
do te paraqitet ne Konferencen e Paqes drejtuar asamblese, derisa te
terheqin vemendjen ndaj gjithe gabimeve te bera ne zgjidhjen qe ata do
te marrin per eeshtjen shqiptare, gabim i cili do te eonte ne menyre te
pashmangshme ne cenimin e paqes ne Ballkan. eeshtja shqiptare nuk eshte
nje eeshtje lokale, ashtu si mendohet, por eshte eeshtje ballkanike dhe
si e tille u intereson gjithe niveleve ne mbare boten. Zgjidhja e kesaj
eeshtjeje ne menyre paqesore behet e veshtire si shkak i uzurpimit te
Italise ne Shqiperi: ky uzurpim mund te cenoje edhe ekzistencen e
kombit shqiptar. Kjo e vertete del ne pah nga veprimet e bera prej tyre
gjate pushtimit te trojeve tona. Arsyet se perse populli shqiptar
ngrihet kunder nderhyrjes italiane, jane si me poshte:

Traktati sekret i vitit 1915, qe u dha mundesi bashkebiseduesve te
ndanin Shqiperine mes serbeve, grekeve dhe italianeve, eshte ne
kundershtim te dukshem me marreveshjen e Londres se vitit 1913,
nenshkruar edhe nga italianet. Gjate viti 1914, Italia tregoi se donte
te blinte disa pasuri qe i takonin shtetit shqiptar, ne menyre qe te
vendoste aty kolonet italiane, duke shfaqur deshiren per te
kolonializuar Shqiperine.

Italia ka hapur ne Shqiperi 180 shkolla italiane dhe ka vene pengesa ne
menyre te perseritur per hapjen e shkollave kombetare, rrethana qe
tregojne projektin e saj per italianizimin e vendit. Ajo e quan si te
drejte mbi Vloren, duke e konsideruar si hinterland, dhe eshte vendosur
aq mire, edhe pse ne kundershtim me popullaten, madje ka derguar
perfaqesuesit e saj ne Asamblene Kombetare te mbledhur ne Durres me 25
dhjetor 1918.

Italia ndertoi nje hekurudhe qe nisej nga Vlora, pa marre pelqimin e
qytetareve dhe kunder deshires se tyre. Regjimi i vendosur ne
territorin e pushtuar nga trupat e huaj eshte nje regjim italian,
ndryshe nga ai i vendosur prej francezeve ne Koree. Agjente te ndryshem
mbjellin perearje mes myslimaneve dhe kristianeve, ne menyre qe ata te
njohin protektoratin e Italise. Pushtimi i Vlores, prelud i
protektoratit italian ne te gjithe Shqiperine, do te sjelle konflikt
lufte ne Shqiperi, qe do te kete pasoje per vendin, por edhe per paqen
ne Ballkan.

Shqiptaret jane te sigurt se do tei bejne balle pushtimit italian,
sepse per ta ky eshte integriteti territorial. Deshira per te zmbrapsur
forcat italiane eshte shprehur gjate asamblese kombetare te mbledhur ne
Durres, ku me unanimitet u protestua ndaj mungeses se perfaqesise
shqiptare te ardhur nga Vlora, proteste e cila u be edhe pse vendi
ishte nen mbikeqyrjen e autoriteteve ushtarake dhe civile italiane.

Ne duam te theksojme se edo lloj dorezimi, qofte edhe zyrtar, nuk eshte
i pranueshem dhe per pasoje eshte ne kundershtim me deshirat e popullit
shqiptar.

Keto perfundime dalin pas ekzekutimit te traktatit sekret, qe perputhet
me deshirat italiane. Do te ishte nje gabim fatal dhe per pasoje do te
sillte rreziqe te reja.

Edhe nje here ne Ballkan do te rindizeshin luftera te panderprera, njesoj si u be ne kohen e turqve.

Nese Italia kembengulte te vendosej ne Shqiperi, atehere do te shtonte
indinjaten e popullsise dhe ata do te ishin te kercenuar nga ambicia e
tyre: Italia do te ishte i huaji qe popujt e Ballkanit do te
detyroheshin ta debonin nga toka e tyre.

Per te larguar edo lloj rreziku duhet:

Shpallja e Pavaresise se Shqiperise. Shqiperia duhet te konsiderohet
komb i shenjte, njesoj si u be me Polonine, Alsasen, Lorenen, ashtu si
e kane njohur ne deklaratat e tyre zyrtare fuqite e medha dhe vendet
mbeshtetese. Te anulohen klauzolat e traktatit sekret te vitit 1915, qe
kane te bejne me Shqiperine. Te ratifikohen kufijte e Shqiperise dhe te
vendeve te tjera ballkanike sipas etnive.

Le tei besohet detyra e udheheqjes se Shqiperise ne hapat e pare te
jetes politike nje superfuqie qe do te kishte miresine ta bente kete
dhe qe te mos sillte mosbesim nder popujt ballkanike. Ne menyre unanime
populli shqiptar deshiron qe nje mandat i tille teu jepet Shteteve te
Bashkuara te Amerikes, qe ne nje periudhe shume te shkurter mund ta
arrijne kete qellim. SHBA kane autoritetin moral te permbushin nje
mision te tille, pa lene shkas per ndonje ferkim mes shteteve te tjera
te Ballkanit dhe qe mund te siguronin suksesin e misionit deri ne
perfundimin e tij.

» Bajroni dhe shqiptaret