Rruga p?r te teoria fundamentale e fizikes ..!

Titulli: Rruga p?r te teoria fundamentale e fizikes ..! Sat May 23, 2009 9:12 am

ka ?sht? fizika teorike?

Fizika teorike e p?rdor matematik?n p?r p?rshkrimin e aspeteve t? caktuara
t? natyr?s. Sir Isak Njuton ishte fizicienti i par? teorik, edhe pse n?
koh?n e tij, ky profesion quhej Filozofi Natyrale.
Njer?zit e koh?s s? Njutonit, e p?rdornin algjebr?n dhe gjeometrin? p?r
kryerjen e pun?ve t? mrekullueshme arkitektorale, duke p?rfshir? edhe
katedralet e m?dha t? Evrop?s, por algjebra dhe gjeometria p?rshkruajn?
vet?m gj?rat q? vendq?ndrojn? (shih figur?n n? t? majt?). Me q?llim q? t?
p?rshkruaj? gj?rat q? l?vizin ose q? ndryshojn? n? ndonj? m?nyr?, Njutoni
shpiku nj? aparat t? ri matematikor, q? u quajt njehsim diferencial ose
analiz? matematike.
P?r njeriun, gj?rat m? t? ?uditshme dhe intriguese q? l?viznin gjithmon?
kan? qen? dielli, h?na, planetet dhe yjet q? i shohim n? qiellin e nat?s.
Njehsimi diferencial i Njutonit, i kombinuar me Ligjet e tij t? l?vizjes,
krijuan nj? model matematik p?r forc?n e garvitetit q?, jo vet?m
p?rshkruante v?zhgimin e l?vizjes s? planeteve dhe yjeve n? qiellin e nat?s,
por edhe t? l?kundjen e peshave (shih figur?n posht??? n? t? djatht?) dhe
fluturimin e gjyleve t? topave.
Fizicient?t e sot?m teorik punojn? shpesh n? kufijt e matematik?s,
ndonj?her? duke shpikur matematik? t? re sipas nevoj?s, sikurse b?ri edhe
Njutoni me njehsimin e tij. Njutoni ishte edhe teorist edhe
eksperimentalist. Me q?llim q? ta p?rshkruante natyr?n sa m? mir?, ai kaloi
shum? or? duke e vrojtuar m?nyr?n e sjelljes s? saj, deri n? at? pik?, saq?
e la pas dor? edhe sh?ndetin e tij. T? ashtuquajturat Ligjet e l?vizjes s?
Njutonit nuk jan? ligje abstrakte q? natyra disi ?sht? e shtyr? q? t'iu
bindet, por vrojtim i sjelljes s? natyr?s, i cili ?sht? e p?rshkruar n?
gjuh?n e matematik?s. N? koh?n e Njutonit, teoria dhe eksperimenti shkonin
bashk?.
Sot funksioni i teoris? dhe vrojtimit ?sht? i ndar? n? dy pjes? t? ndryshme
t? fizik?s. Q? t? dyja, eksperimenti dhe teoria, jan? shum? m? komplekse se
sa n? koh?n e Njutonit.
Teoriticient?t, sot k?rkojn? domene t? natyr?s p?rmes matematik?s, e t?
cilat teknologjia nuk na lejon q? t'i eksperimentojm?. Shum? nga fizicient?t
teorik t? cil?t sot jan? gjall?, nuk do t? mund t? jetojn? aq saq? t? shohin
se si natyra e v?rtet?? krahasohet me p?rshkrimin matematik n? pun?n e tyre.
Teoriticient?t e sot?m duhet t? m?sojn? t? jetojn? me ambicie dhe pasiguri
n? misionin e tyre t? p?rshkrimit t? natyr?s, duke p?rdorur matematik?n

» Deget e fizikes
» Ligjet e fizikes:
» RI)konfirmohet teoria e ajnshtajnit(einstein-it)